Czy pracownik może wykorzystać L4 po zakończeniu umowy o pracę? Zwolnienie lekarskie może być realizowane nawet po ustaniu zatrudnienia, pod warunkiem spełnienia określonych wymogów prawnych. Prawo do zasiłku chorobowego po zakończeniu pracy to jedno z ważniejszych uprawnień ubezpieczeniowych, które często pozostaje nieznane pracownikom.
Sytuacja dotyczy przypadków, gdy pracownik zachoruje w trakcie trwania umowy, ale niezdolność do pracy przedłuża się poza datę jej zakończenia. Przepisy przewidują możliwość kontynuacji wypłaty zasiłku chorobowego przez ZUS, nawet gdy stosunek pracy już nie istnieje.
Podstawowe warunki otrzymania L4 po ustaniu zatrudnienia
Aby otrzymać zasiłek chorobowy po zakończeniu umowy o pracę, muszą zostać spełnione trzy podstawowe warunki. Pierwszy dotyczy momentu powstania niezdolności do pracy – musi ona rozpocząć się w czasie trwania zatrudnienia, najpóźniej w ostatnim dniu pracy.
Drugi warunek odnosi się do ciągłości niezdolności do pracy. Nie może nastąpić przerwa między okresem choroby a datą zakończenia zatrudnienia. Oznacza to, że pracownik musi być nieprzerwanie chory od momentu wystawienia zwolnienia do dnia ustania umowy i dalej.
Trzeci wymóg to posiadanie odpowiedniego okresu składkowego. Pracownik musi mieć opłacone składki na ubezpieczenie chorobowe przez co najmniej 90 dni w ciągu ostatnich 12 miesięcy przed powstaniem niezdolności do pracy.
Okres wypłaty zasiłku po zakończeniu pracy
Zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia przysługuje przez maksymalnie 91 dni. Okres ten liczy się od dnia następującego po zakończeniu umowy o pracę. Jeśli niezdolność do pracy trwała już w czasie zatrudnienia, dni te nie wliczają się do limitu 91 dni.
W praktyce oznacza to, że łączny okres pobierania zasiłku może być znacznie dłuższy. Na przykład, gdy pracownik chorował przez 30 dni przed zakończeniem umowy, może dodatkowo otrzymywać zasiłek przez kolejne 91 dni po ustaniu zatrudnienia.
Limit 91 dni dotyczy wyłącznie okresu po zakończeniu umowy o pracę. Czas choroby w trakcie zatrudnienia nie jest wliczany do tego limitu.
Szczególne przypadki przedłużenia okresu
W niektórych sytuacjach okres 91 dni może ulec przedłużeniu. Dotyczy to przypadków, gdy niezdolność do pracy powstała w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Wtedy zasiłek może być wypłacany przez maksymalnie 182 dni po ustaniu zatrudnienia.
Przedłużony okres przysługuje również w przypadku niektórych schorzeń onkologicznych lub innych ciężkich chorób wymienionych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej.
Wysokość zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia
Wysokość zasiłku oblicza się na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z ostatnich 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeśli okres zatrudnienia był krótszy, bierze się pod uwagę faktyczny czas pracy.
Zasiłek wynosi 80% podstawy wymiaru, podobnie jak w przypadku zwykłego L4 w trakcie zatrudnienia. Wypłacany jest przez ZUS, a nie przez pracodawcę, ponieważ stosunek pracy już nie istnieje.
Podstawę wymiaru stanowi suma składek chorobowych opłaconych w okresie rozliczeniowym podzielona przez liczbę dni kalendarzowych tego okresu. Z kwoty tej odlicza się składki na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczkę na podatek dochodowy.
Procedura składania wniosku o zasiłek
Wniosek o zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia składa się bezpośrednio do ZUS. Nie robi tego pracodawca, ponieważ umowa o pracę już się zakończyła. Dokumenty można złożyć osobiście, pocztą lub przez internet za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych ZUS.
Do wniosku należy dołączyć oryginał zaświadczenia lekarskiego (L4) oraz dokumenty potwierdzające okres zatrudnienia i wysokość wynagrodzenia. W praktyce przydatne będą:
- Świadectwo pracy lub zaświadczenie o zatrudnieniu
- Zaświadczenie o wynagrodzeniu za ostatnie 12 miesięcy
- Dokumenty potwierdzające opłacanie składek chorobowych
Terminy składania dokumentów
Wniosek o zasiłek należy złożyć w terminie 30 dni od dnia zakończenia niezdolności do pracy lub od dnia, w którym pracownik dowiedział się o możliwości ubiegania się o zasiłek. Przekroczenie tego terminu może skutkować utratą prawa do zasiłku.
ZUS ma obowiązek rozpatrzyć wniosek w ciągu 30 dni od dnia jego złożenia wraz z kompletnymi dokumentami. W przypadku braków formalnych urząd wzywa do ich uzupełnienia w terminie 7 dni.
Ograniczenia i wykluczenia
Prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia nie przysługuje w każdej sytuacji. Główne ograniczenia dotyczą przyczyny zakończenia umowy o pracę. Zasiłek nie będzie wypłacony, jeśli pracownik został zwolniony dyscyplinarnie z własnej winy.
Wykluczenie dotyczy również przypadków, gdy pracownik świadomie ukrywał chorobę przed pracodawcą lub nie zgłosił niezdolności do pracy w odpowiednim terminie. Podobnie rzecz ma się z sytuacjami, gdy zwolnienie lekarskie zostało wystawione już po zakończeniu umowy o pracę.
Niezdolność do pracy musi powstać najpóźniej w ostatnim dniu zatrudnienia. L4 wystawione po zakończeniu umowy nie uprawnia do zasiłku z tego tytułu.
Wpływ na kolejne zatrudnienie
Pobieranie zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia nie wpływa negatywnie na możliwość podjęcia nowej pracy. Jednak w przypadku rozpoczęcia kolejnego zatrudnienia w trakcie trwania niezdolności do pracy, wypłata zasiłku zostaje wstrzymana.
Jeśli nowy pracodawca zatrudni pracownika mimo trwającego L4, to on przejmuje obowiązek wypłaty zasiłku od dnia rozpoczęcia pracy. W takiej sytuacji konieczne jest poinformowanie zarówno ZUS, jak i nowego pracodawcy o trwającej niezdolności do pracy.
Warto pamiętać, że okres pobierania zasiłku po ustaniu zatrudnienia jest wliczany do ogólnego limitu 182 dni zasiłku chorobowego w roku kalendarzowym. Oznacza to, że wykorzystanie części tego limitu może wpłynąć na wysokość przyszłych świadczeń w przypadku kolejnych zachorowań.