Na ile zębów zakłada się licówki?

Na ile zębów zakłada się licówki – kiedy ma to sens, a kiedy nie?

Licówki robią świetną robotę, gdy problem dotyczy kształtu, koloru lub drobnych wad ustawienia zębów w strefie uśmiechu. Dobrze zaplanowana liczba licówek potrafi zmienić proporcje twarzy, odmłodzić wygląd i poprawić symetrię bez ortodoncji czy implantów.
Źle dobrana liczba licówek daje odwrotny efekt: sztuczny uśmiech, różnice kolorystyczne i nienaturalne „bloczki” z przodu.

Pytanie „Na ile zębów zakłada się licówki?” nie ma jednej poprawnej odpowiedzi. W praktyce zakres waha się od 1–2 zębów aż do 10–12 zębów w jednym łuku, ale o sensownej liczbie decydują konkretne warunki w jamie ustnej, typ uśmiechu i oczekiwania estetyczne, a nie moda z Instagrama.

Od czego realnie zależy liczba licówek?

Liczba licówek nie powinna wynikać z „pakietu” gabinetowego, tylko z analizy uśmiechu. Pod uwagę bierze się przede wszystkim:

• jak szeroko ktoś się uśmiecha (ile zębów faktycznie widać);
• czy widoczna jest tylko górna szczęka, czy też dolne zęby;
• jaki jest kolor i stan pozostałych zębów (które nie będą licowane);
• czy planowane jest wybielanie pozostałych zębów;
• czy występują wady zgryzu, starcie zębów, braki zębowe;
• budżet i gotowość na dalsze leczenie (ortodoncja, protetyka).

U osób, które uśmiechają się „wąsko”, często wystarcza 4–6 licówek na górne siekacze i kły. Przy szerokim, hollywoodzkim uśmiechu, gdzie widać zęby aż do dalszych przedtrzonowców, zwykle rozważa się 8–10 licówek w łuku.

Nie ma sensu zakładać dwóch bardzo białych licówek przy reszcie żółtawych zębów bez wybielania, tak samo jak nie ma sensu robić 10 licówek, jeśli główny problem dotyczy jednego wybitego lub przebarwionego zęba.

Czy licówki robi się tylko na górne zęby?

W praktyce najczęściej licówki wykonuje się na górne zęby w strefie uśmiechu, bo są najbardziej widoczne. Dolne zęby, choć w spoczynku zwykle mniej eksponowane, zaczynają grać większą rolę u osób, które:

• dużo i szeroko się śmieją;
• mają krótszą górną wargę lub „wysoki” uśmiech;
• cierpią na znaczne starcie dolnych zębów;
• mają silnie przebarwione dolne siekacze i jednocześnie bardzo jasne górne licówki.

Z reguły zaczyna się od górnego łuku, bo to on najbardziej wpływa na pierwsze wrażenie. Dolny łuk rozważa się wtedy, gdy różnica koloru i kształtu między dolnymi zębami a nowymi górnymi licówkami staje się widoczna i przeszkadza pacjentowi.

W większości przypadków stosuje się od 4 do 10 licówek na górne zęby. Licówki na dolne zęby wykonuje się głównie przy rozbudowanych planach estetyczno-funkcjonalnych lub przy dużym starciu zębów.

Popularne konfiguracje: 4, 6, 8 czy 10 licówek?

Najczęściej pytanie „na ile zębów zakłada się licówki” sprowadza się do wyboru między 4, 6, 8 lub 10 zębami. Każda z tych konfiguracji ma swoje typowe zastosowania.

Licówki tylko w strefie uśmiechu – 4–6 zębów

Konfiguracja 4 licówek dotyczy zwykle:

• górnych siekaczy przyśrodkowych i bocznych (od „jedynki” do „dwójki” po obu stronach),
• osób z wąskim uśmiechem, gdzie kły praktycznie nie są eksponowane,
• korekty głównie koloru i kształtu przednich zębów, bez poważnych problemów z kłami.

Taka opcja ma sens, jeśli:

Kolor pozostałych zębów da się wyrównać wybielaniem, a kły są w przyzwoitym kształcie i nie odstają estetycznie. W przeciwnym razie przejście między licówkami a naturalnymi zębami będzie zbyt widoczne.

Układ 6 licówek (cztery siekacze + dwa kły) to zdecydowanie częstsze rozwiązanie. Sprawdza się, gdy:

• przy uśmiechu wyraźnie widać kły,
• to właśnie kły są starte, przebarwione lub „wypadają z łuku”,
• chodzi o poprawę konturu całego łuku przedniego, a nie tylko frontowych zębów.

W praktyce 6 licówek jest bardziej elastyczne, bo pozwala estetycznie „zawinąć” nowy uśmiech w kłach, zamiast kończyć go nagle na „dwójkach”.

Rozszerzone plany estetyczne – 8–10 zębów

Konfiguracja 8 licówek obejmuje z reguły:

• cztery siekacze,
• dwa kły,
• dwa pierwsze przedtrzonowce.

To dobra opcja przy szerokim uśmiechu, gdy przy śmiechu widać nie tylko zęby przednie, ale także zęby „za kłami”. Bez objęcia ich planem licówek różnica koloru i kształtu może być bardzo wyraźna.

Przy 10 licówkach w łuku wchodzą w grę już drugie przedtrzonowce. Tak szeroki zakres ma sens w sytuacjach, gdy:

• uśmiech jest ekstremalnie szeroki – widać praktycznie do drugich przedtrzonowców;
• naturalne zęby są mocno przebarwione, nierówne, starte – i nie ma sensu „łatać” tylko przodu;
• pacjent oczekuje pełnej zmiany uśmiechu, a nie lekkiego odświeżenia.

Nie ma obowiązku wykonywania aż 10 licówek – to nie standard, a raczej opcja dla osób z dużymi wymaganiami estetycznymi oraz odpowiednim budżetem i warunkami zgryzowymi.
W niektórych planach estetycznych rozszerza się licówki nawet do 12 zębów w łuku, ale są to już przypadki mocno indywidualne, często połączone z innymi zabiegami (podniesienie zwarcia, odbudowy kompozytowe, korony).

Kiedy wystarczy jedna lub dwie licówki?

Nie ma nic złego w założeniu pojedynczej licówki, pod warunkiem że reszta uzębienia jest w dobrym stanie i kolorze. To częsta sytuacja przy:

• pojedynczym, silnie przebarwionym zębie po leczeniu kanałowym;
• urazowym uszkodzeniu jednego siekacza (odłamanie brzegu, pęknięcie, stary kompozyt);
• wrodzonej deformacji jednego zęba (np. stożkowata „dwójka”).

Największym wyzwaniem przy pojedynczej lub podwójnej licówce jest dobrać idealnie kolor i przezierność do sąsiednich zębów. Technicznie jest to trudniejsze niż wykonanie kilku licówek obok siebie, bo każdy detal różnicy będzie widoczny.

Są sytuacje, w których lekarz mimo wszystko zasugeruje 2–4 licówki zamiast jednej. Dzieje się tak, gdy:

• oba centralne siekacze różnią się mocno kolorem i kształtem;
• pojedynczy ząb jest znacznie ściemniały, a dobór koloru „w punkt” praktycznie niemożliwy;
• reszta zębów ma liczne wypełnienia i przebarwienia – jeden idealny ząb wyglądałby nienaturalnie.

Warto pamiętać, że mniej nie zawsze znaczy lepiej. Czasem 2–4 licówki dają naturalniejszy efekt niż siłowa próba „wstrzelenia się” z kolorem w jedną sztukę na tle problematycznego uzębienia.

Jak planuje się liczbę licówek w praktyce?

Prawidłowe zaplanowanie liczby licówek nie polega na wybraniu cyfry z cennika. Potrzebna jest diagnostyka i analiza estetyczna, najlepiej z wizualizacją efektu.

Analiza uśmiechu w spoczynku i w śmiechu

Podstawą jest obejrzenie uśmiechu w różnych sytuacjach:

• w spoczynku (jak bardzo widoczne są górne i dolne zęby);
• przy lekkim uśmiechu;
• przy szerokim, niekontrolowanym śmiechu;
• na zdjęciach z profilu i en face.

Dopiero wtedy widać, czy wystarczą 4–6 licówek, czy przy szerokim uśmiechu niezbędne będzie rozszerzenie do 8–10 zębów.
Zdarza się, że ktoś w lustrze ogląda uśmiech „kontrolowany”, a dopiero na zdjęciach od znajomych wychodzi, że przy szczerym śmiechu widać przedtrzonowce.

Kolejny krok to ocena koloru i kondycji pozostałych zębów. Nawet idealnie wykonane licówki nie wyglądają dobrze, jeśli obok stoją ciemne, zaniedbane zęby. Często w planie pojawia się więc:

• wybielanie zębów niewymagających licówek,
• wymiana starych, ciemnych wypełnień w strefie uśmiechu,
• czasem delikatna ortodoncja przed licówkami (szczególnie przy silnych stłoczeniach).

Bardzo przydatne jest wykonanie wax-upu (modelu z wosku) i mock-upu (przymiarki w ustach) – dzięki temu można ocenić nie tylko liczbę zębów, ale też nową linię uśmiechu, długość siekaczy i proporcje.

W dobrze przeprowadzonym planowaniu nie pada od razu: „robimy 8 licówek”. Najpierw ustala się docelowy kształt i kolor uśmiechu, a dopiero potem dobiera liczbę zębów potrzebnych do osiągnięcia tego efektu.

Najczęstsze błędy przy doborze liczby licówek

Decyzja, na ile zębów założyć licówki, bywa zaskakująco pochopna. Warto znać typowe potknięcia, żeby ich uniknąć.

• Zbyt mała liczba licówek – np. 2–4 licówki przy bardzo szerokim, jasnym uśmiechu. Efekt: „plomby na przodzie”, ostre odcięcie koloru między licówkami a kolejnymi zębami.
• Zbyt duża liczba licówek bez potrzeby – wykonywanie 10–12 licówek u osoby z dość ładnymi zębami, którą wystarczyłoby leczyć wybielaniem i drobną korektą. Zbędne szlifowanie zdrowych tkanek.
• Brak planu dla dolnych zębów – bardzo jasne górne licówki i ciemne, starte dolne siekacze. Przy śmiechu lub mówieniu powstaje wyraźny dysonans.
• Pominięcie funkcji – planowanie samych licówek przy zaawansowanym starciu zębów i problemach ze stawem skroniowo-żuchwowym. W takich sytuacjach trzeba myśleć szerzej (zwarcie, szyna, odbudowa tylnego odcinka).
• Nieprzemyślany kolor – wybór ekstremalnie białego odcienia przy niewykonanym wybielaniu pozostałych zębów. Potem nawet 10 licówek nie ratuje różnicy z tylnymi zębami.

Praktyczne podsumowanie – jak podejść do decyzji?

Na pytanie „Na ile zębów zakłada się licówki?” najrozsądniej odpowiedzieć: na tyle, ile trzeba, ale jak najmniej.
Rozsądne widełki dla większości osób to:

• 1–2 licówki – przy pojedynczych problemach (uraz, przebarwienie jednego zęba);
• 4–6 licówek – przy umiarkowanej korekcie estetycznej w przednim odcinku, węższy uśmiech;
• 8–10 licówek – przy szerokim uśmiechu i pełnej zmianie koloru/kształtu zębów w górnym łuku;
• licówki na dolne zęby – raczej jako drugi etap lub przy zaawansowanym starciu i dużych oczekiwaniach estetycznych.

Najważniejsze, by liczba licówek wynikała z konkretnego planu leczenia, a nie z tego, co „mają znajomi” czy z promocji typu „pakiet 10 zębów”. Dobrze przeprowadzona konsultacja, zdjęcia, analiza uśmiechu i mock-up dają znacznie lepszą odpowiedź niż jakakolwiek uniwersalna liczba podana z góry.