Zanim wyjaśnimy, czym jest wstrząs septyczny, musimy zboczyć na stronę sepsy. Termin sepsa (dawniej: posocznica) jest używany w przypadku ogólnego zakażenia krwi: ciężka sepsa odnosi się do poważnego stanu zakaźnego.
Wstrząs septyczny jest jednym z możliwych powikłań ciężkiej sepsy: oprócz ciężkiego stanu zakaźnego, który jest związany z ogólnym zakażeniem krwi, występuje trwałe niedociśnienie (tj. nieprawidłowo niskie ciśnienie krwi), niewydolność krążenia i dysfunkcja co najmniej jednego narządu (układu oddechowego, mózgu, serca, nerek).
Wstrząs septyczny jest zwykle związany z zakażeniem bakteryjnym, do którego dochodzi najczęściej podczas pobytu w placówce służby zdrowia (jest to tzw. zakażenie szpitalne). Główne punkty wejścia do wstrząsu septycznego to: płucne (40%), wątrobowo-jelitowe (30%), moczowe (10%), cewnikowe (5%), skórne i oponowe (5%).
Wstrząs septyczny: jakie są objawy?
Niektóre osoby są w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia wstrząsu septycznego: są to osoby, które cierpią na cukrzycę (jest to cukrzyca typu 2), marskość wątroby (lub marskość wątroby), leukopenię (nieprawidłowo niski wskaźnik białych krwinek krążących we krwi), białaczkę (jest to nowotwór krwi), które są leczone kortykosteroidami lub antybiotykami, lub które mają inwazyjne urządzenia medyczne (cewniki moczowe, rurki intubacyjne, dreny).
Objawy wstrząsu septycznego:
- Tachykardia: obserwuje się kołatanie serca;
- Niedociśnienie tętnicze: ciśnienie krwi jest nieprawidłowo niskie;
- Cętkowanie skóry: niebieskawe/purpurowe plamki na skórze, które wyglądają jak marmur;
- Polipnoea: oddychanie jest krótkie i szarpane;
- Zaburzenia neurologiczne (które odzwierciedlają obecność encefalopatii septycznej): pobudzenie, dezorientacja, zaburzenia świadomości, które mogą ostatecznie prowadzić do śpiączki, zaburzenia czujności;
- Oliguria: jest to nieprawidłowo niska produkcja moczu przez organizm;
- W przypadku wstrząsu septycznego mogą pojawić się inne objawy: nieprawidłowo niska temperatura ciała, siniaki lub krwawienia, gorączka, dreszcze, zimne, blade i lepkie kończyny.
Wstrząs septyczny: jak się go leczy?
Czy wstrząs septyczny jest poważny? Tak, w przypadku wstrząsu septycznego często zagrożone są rokowania życiowe pacjenta, jest to nagły przypadek terapeutyczny. Leczenie wstrząsu septycznego wymaga przede wszystkim ustalenia jego przyczyny. W tym celu możliwe jest wykonanie kilku badań: badanie moczu, badanie cytobakteriologiczne moczu, morfologia krwi, posiew krwi, prześwietlenie klatki piersiowej, itp. Po zidentyfikowaniu czynnika zakaźnego rozpoczyna się leczenie: może ono obejmować antybiotyki o szerokim spektrum działania, podawane dożylnie.
Leczenie objawowe wstrząsu septycznego ma na celu przede wszystkim przywrócenie prawidłowego ciśnienia tętniczego krwi (za pomocą wypełniania naczyń krwionośnych) oraz zachowanie oddechu w przypadku wystąpienia zespołu ostrej niewydolności oddechowej (za pomocą ochronnej wentylacji mechanicznej).
Jakie jest rokowanie? Niestety, śmiertelność w przypadku wstrząsu septycznego pozostaje wysoka i wynosi od 30% do 50%. Te złe statystyki są często wynikiem braku wczesnego leczenia.